İşte Daniel Dennett hakkında, markdown formatında ve istenilen link yapısına uygun bir şekilde hazırlanmış bir "Wikipedia" makalesi:
# Daniel Dennett
**Daniel Clement Dennett III** (28 Mart 1942 - 19 Nisan 2024), Amerikalı [filozof](https://www.nedemek.page/kavramlar/filozof), [bilişsel bilimci](https://www.nedemek.page/kavramlar/bilişsel%20bilimci) ve yazardır. Felsefi ilgi alanları arasında [zihin felsefesi](https://www.nedemek.page/kavramlar/zihin%20felsefesi), [bilim felsefesi](https://www.nedemek.page/kavramlar/bilim%20felsefesi) ve [evrimsel biyoloji](https://www.nedemek.page/kavramlar/evrimsel%20biyoloji) bulunmaktadır. Dennett, [ateizm](https://www.nedemek.page/kavramlar/ateizm) ve [sekülerizm](https://www.nedemek.page/kavramlar/sekülerizm) savunucusu olarak da bilinir.
## Hayatı ve Eğitimi
Dennett, 28 Mart 1942'de Boston, Massachusetts'te doğdu. Babası [Daniel Clement Dennett Jr.](https://www.nedemek.page/kavramlar/daniel%20clement%20dennett%20jr.) , II. Dünya Savaşı sırasında gizli bir görevde ölen bir Orta Doğu uzmanıydı. Dennett, çocukluğunu ve gençliğini çeşitli yerlerde geçirdi.
* **Eğitim:**
* Lisans derecesini [Harvard Üniversitesi](https://www.nedemek.page/kavramlar/harvard%20üniversitesi)'nden 1963'te aldı.
* Doktorasını ise [Oxford Üniversitesi](https://www.nedemek.page/kavramlar/oxford%20üniversitesi)'nden [Gilbert Ryle](https://www.nedemek.page/kavramlar/gilbert%20ryle) danışmanlığında 1965'te tamamladı.
## Kariyeri
Dennett, akademik kariyerine 1965'te [University of California, Irvine](https://www.nedemek.page/kavramlar/university%20of%20california%2C%20irvine)'da başladı. 1971'de [Tufts Üniversitesi](https://www.nedemek.page/kavramlar/tufts%20üniversitesi)'ne geçti ve burada uzun yıllar boyunca felsefe profesörü olarak görev yaptı. Tufts Üniversitesi'nde Bilişsel Çalışmalar Merkezi'nin direktörlüğünü de üstlendi.
## Felsefi Görüşleri
Dennett'in felsefi görüşleri, [materyalizm](https://www.nedemek.page/kavramlar/materyalizm), [evrim](https://www.nedemek.page/kavramlar/evrim) ve [bilinç](https://www.nedemek.page/kavramlar/bilinç) konularında yoğunlaşmaktadır.
* **Materyalizm ve Fizikalizm:** Dennett, bilinç ve zihinsel durumların fiziksel süreçlerden kaynaklandığını savunan sıkı bir [materyalist](https://www.nedemek.page/kavramlar/materyalizm) ve [fizikalist](https://www.nedemek.page/kavramlar/fizikalizm)'tir.
* **Bilinç ve Niyet Pozisyonu:** Dennett, bilinçli deneyimin öznel ve içsel bir olgu olduğunu reddeder. Bunun yerine, [bilinç](https://www.nedemek.page/kavramlar/bilinç)'in bir "kullanıcı arayüzü" gibi işlev gördüğünü ve organizmaların davranışlarını anlamak için "niyet pozisyonu" (intentional stance) adı verilen bir strateji kullandığımızı savunur. Bu strateji, bir sisteme rasyonel hedefleri olan bir fail gibi davranmayı içerir.
* **Evrim ve Adaptasyon:** Dennett, [evrimsel biyoloji](https://www.nedemek.page/kavramlar/evrimsel%20biyoloji)'nin [bilinç](https://www.nedemek.page/kavramlar/bilinç) ve [kültür](https://www.nedemek.page/kavramlar/kültür) gibi karmaşık olguları anlamak için önemli bir çerçeve sağladığını savunur. [Darwinizm](https://www.nedemek.page/kavramlar/darwinizm)'i güçlü bir açıklayıcı güç olarak görür.
* **Özgür İrade:** [Özgür irade](https://www.nedemek.page/kavramlar/özgür%20irade) konusunda [uyumculuk](https://www.nedemek.page/kavramlar/uyumculuk) (compatibilism) pozisyonunu savunur. Yani, [determinizm](https://www.nedemek.page/kavramlar/determinizm) ile [özgür irade](https://www.nedemek.page/kavramlar/özgür%20irade)'nin bir arada var olabileceğini ileri sürer.
## Başlıca Eserleri
* *Content and Consciousness* (1969)
* *Brainstorms: Philosophical Essays on Mind and Psychology* (1978)
* *Elbow Room: The Varieties of Free Will Worth Wanting* (1984)
* *The Intentional Stance* (1987)
* *Consciousness Explained* (1991)
* *Darwin's Dangerous Idea: Evolution and the Meanings of Life* (1995)
* *Kinds of Minds: Towards an Understanding of Consciousness* (1996)
* *Breaking the Spell: Religion as a Natural Phenomenon* (2006)
* *Freedom Evolves* (2003)
* *Intuition Pumps And Other Tools for Thinking* (2013)
* *From Bacteria to Bach and Back: The Evolution of Minds* (2017)
## Eleştiriler
Dennett'in görüşleri, özellikle [bilinç](https://www.nedemek.page/kavramlar/bilinç) ve [özgür irade](https://www.nedemek.page/kavramlar/özgür%20irade) konularında, çeşitli filozoflar ve bilim insanları tarafından eleştirilmiştir. Bazı eleştirmenler, Dennett'in bilinçli deneyimi yeterince hesaba katmadığını veya [özgür irade](https://www.nedemek.page/kavramlar/özgür%20irade)'nin önemini küçümsediğini savunmuşlardır.
## Etkisi
Daniel Dennett, çağdaş [felsefe](https://www.nedemek.page/kavramlar/felsefe) ve [bilişsel bilim](https://www.nedemek.page/kavramlar/bilişsel%20bilim) alanlarında önemli bir etkiye sahip olmuştur. Çalışmaları, [bilinç](https://www.nedemek.page/kavramlar/bilinç), [zihin](https://www.nedemek.page/kavramlar/zihin), [evrim](https://www.nedemek.page/kavramlar/evrim) ve [etik](https://www.nedemek.page/kavramlar/etik) gibi konularda yeni düşünce yolları açmıştır. Ayrıca, [bilim](https://www.nedemek.page/kavramlar/bilim) ve [felsefe](https://www.nedemek.page/kavramlar/felsefe) arasındaki diyaloğu teşvik etmesiyle de tanınır.
## Ölümü
[Daniel Dennett](https://www.nedemek.page/kavramlar/daniel%20dennett), 19 Nisan 2024 tarihinde 82 yaşında hayatını kaybetti.